Hoe luid leef je?

En toen viel ook het Stille Avontuur stil. Dat wat ik in het vorige blog verlangde, namelijk nog meer herstelwinst, belastbaarheid en bewegingsruimte, kreeg ik. Nog een paar uur per week tekenen, lezen of ontmoeten erbij. Wat een cadeau. En zoals je ziet gebeuren op bijna elk blog dat een groots herstelproces beschrijft, overstemt op enig moment de levenslust de behoefte om erover te schrijven. Al die tijd had je het nodig, dat uiten, vanuit je machteloosheid. Vervolgens moest je het prille grote wonder delen met de wereld, op zijn minst voor de lotgenoten. En ook nu is er nog heel veel om te vertellen. Maar ik wil alleen nog maar leven. De wereld en mezelf herontdekken. Nog steeds binnen heel strakke lijntjes, nog steeds op een A4-tje. Maar niet meer op postzegelformaat.

First Dates
Ik kijk voor het eerst sinds jaren weer wat tv. Ik worstel al snel met de verleiding die ervan uitgaat. De wereld, waarvan een groot deel nog steeds onbereikbaar voor me is, kan ik op dat scherm zien, horen en in mijn verbeelding voelen en ruiken. Van documentaires tot First Dates, alles vind ik fascinerend. Die laatste puur om de diversiteit aan mensen en hun interacties. Wat een fantastisch schouwspel (te meer als jarenlang je contacten op een hand te tellen waren). 

Beroepsmilitairen
Mits met mate. Ik merk direct dat het ook weinig voldoening geeft. Af en toe even is leuk. Maar het kost ook heel veel energie, die ik dolgraag voor andere dingen wil gebruiken. Ik ben ook gewoon erg gewend geraakt aan urgentie. Als je maar heel weinig kunt, word je heel kritisch in het besteden van je kostbare energie. Daarnaast is er niets urgenters dan overleven, vechten tegen ziekte, om de dag door te komen. Je ziet ook bij beroepsmilitairen dat ze vaak moeite hebben met het gewone leven, omdat op missie je voortdurend op de grens van leven en dood acteert, en je geleefd wordt door de waan en ook nog eens onder grote stress. dat doet iets met je systemen, psychisch en fysiologisch. 

Verleidingen
En toch is de verleiding sterk. Extra lastig is, dat als je je ziek en uitgeput voelt en gewoon flink zou moeten rusten (maar niet kunt slapen), het heel verleidelijk is om al die rotgevoelens en de bijbehorende verveling te negeren en afleiding te zoeken in vermaak. (Of desnoods in de ellende in de wereld.) Maar in mijn geval ben ik achteraf nog veel beroerder. Makkelijke keuze dus, zou je zeggen. En toch blijkt de praktijk anders, met alle gevolgen vandien. Ik moet opnieuw leren omgaan met de verleidingen. Waar elk mens, gezond of ongezond, mee worstelt anno 2023. Alleen weet ik inmiddels zo goed wat de prijs is die ik betaal. En wat de schat is die ik vind in de stilte, als ik het opbreng om de lichamelijke en psychische storm te doorstaan. Ik was enorm geoefend geraakt in die stilte. En toch is het nu opnieuw zo moeilijk. Bizar vind ik dat. En ook wel teleurstellend, hoewel ik weet dat dit part of the quest is.

Pak koek
Nog zo'n ding is suiker. Werd ik ook daar voorheen vooral zieker van, wat een perfecte stok achter de deur was om er vanaf te blijven, de afgelopen tijd ging ik als een speer op een half pak koek. Dat werden er steeds meer en een problematische verslaving ontwikkelde zich in rap tempo. Een deel van mijn energiewinst zit 'm, vrees ik, puur in de suiker. Maar de voordelen wegen niet op tegen de vele ernstige nadelen op korte en lange termijn. 

Bye bye, sugar high
Inmiddels heb ik de neerwaartse spiraal weten te doorbreken, wat tot mijn wanhoop maandenlang onmogelijk leek, dus met die stap ben ik heel blij. Maar nu heb ik wel te dealen met het toch weer wat inleveren van de energie waar ik zo dolgelukkig mee was. En met minder verdoving en dus meer voelen van alle fysieke klachten. Ik zal het ermee moeten doen. Wel wil ik nog verder onderzoeken hoe ik mijn voedingspatroon hier nog beter voor kan inzetten, want o wat ging ik lekker op die sugar high's. 

To be continued.

Literatuur heelt

Wat kan een mens (met aanleg voor zelfkritiek) door groot isolement verzakken in een te streng en negatief zelfbeeld. En wat kan literatuur hier een immens verschil in maken. Met al die zalige karakters, al die eindeloos uiteenlopende kenmerken van mens zijn en manieren van doen en laten, vaak zo prachtig gelaagd en gebalanceerd tegenstrijdig uitgewerkt, complex en subtiel uniek zoals wij allen immers zijn. Leve Sophie van der Stap, leve Jamie Langston Turner, leve Haruki Murakami! Leve mijn eigen ik! En leve de Eye4Vision training waardoor ik weer wat kan lezen!

Verlangen naar meer

Ik wil zo graag... de wereld binnen kunnen laten. De mensen, hun verhalen, hun energie, hun wezen. Nieuwe omgevingen, bossen, heides, stadjes, musea. 

Met het groeien van mijn herstel worden verlangens die met de jaren in slaap zijn gesukkeld, weer een beetje wakker.

Tegelijk ben ik zo blij, ik zou zeggen tevreden zelfs, met wat ik al weer kan. Mozaieken, tekenen. het allerbelangrijkste. Dagelijks een uur, steeds vaker nog wat meer (hoewel nooit zonder klachten en veel uren rust er tegenover). Af en toe een boek lezen. De schoonheid is overweldigend. Af en toe wat langer kletsen, helder en energiek genoeg om ervan te kunnen genieten.

En toch wil ik meer. Zoveel meer. Ik droom weg. Een opleiding volgen. In Italie. Heel de dag mozaieken, het ambacht goed leren van de meesters, onder Italiaanse zon, in Italiaanse sferen, met Italiaanse culinesse. Of een roadtrip maken, door de bergen. 

De kans dat dit ooit weer kan, is heel erg klein. Ik mag blij zijn als ik weer eens prettig door een Nederlands natuurgebied kan struinen. Alleen dat zou al fantastisch zijn.

Toch geniet ik van het voelen van het verlangen. Zonder begeren, met geaccepteerde grenzen, kan verlangen op zich een genot, en zelfs vervullend zijn. Ik vind mijn weg wel, om in het heel klein, binnen mijn mogelijkheden, iets te ervaren van wat zich in dat verlangen bevindt. Me ontwikkelen kan op zoveel manieren. Een andere omgeving, een bepaalde sfeer ervaren, ook. Net als verfijning, finesse, kwaliteit, vreugde, plezier en genot vinden. Heel goed afstemmen op het verlangen achter het verlangen, is het geheim. En dan improviseren, zonder scrupules.

Maar toch, wat zou het heerlijk zijn om gewoon de wereld weer te kunnen ontvangen. Erin te kunnen duiken. Spontaan te kunnen doen. En dat zonder ziek te worden, zonder pijn en diepe uitputting. Want eigenlijk zou dat vanzelfsprekend moeten zijn. Zoals het voor de meesten is, en ook voor mij altijd was, tot op zekere hoogte. Het blijft een heel groot gemis en verdriet. Gelukkig vergeet je met de tijd een beetje wat je mist. Maar als je er dan weer een beetje van proeft. O mama mia...

Dorpsfeestje: nu of nooit

Ik heb me voorgenomen om een paar minuutjes naar het eet-feest in ons dorp te gaan. Het is nieuw, georganiseerd met een fijne vibe, door jonge, ondernemende, idealistische mensen, met mooie muziek en lekker eten. Het verdient het om gesteund te worden. En ik wil aanhaken, al is het maar tien minuten. 

Kakafonie
Na een halve minuut vlucht ik het gebouw alweer uit. Gillende kinderen, vele gesprekken door elkaar en daar bovenop crazy piano's in een dramatisch galmende akoestiek. Ze vormen samen een oorverdovende kakafonie waar mijn brein geen hoofd- en bijzaken in kan onderscheiden. En omdat het dat automatisch wel probeert, loop ik in rap tempo leeg. Wegwezen hier. Ik ben hier niet aan toe.

Na enkele uren rust lees ik een stukje in het boek van Dai Carter, instructeur in het tv programma Kamp van Koningsbrugge. Het boek heet: Nu of nooit. Het beschrijft zijn levenservaring in het ontwikkelen van mentale kracht, vanuit zijn indrukwekkende loopbaan als Commando Speciale Operaties. Een heel andere wereld en daardoor een prikkelende, nieuwe context om mijn bestaande kennis vanuit te verdiepen. 

Commando
Het boek heeft net zo'n symphatieke balans tussen hard en zacht als het tweede seizoen van het genoemde tv programma. (ik experimenteer sinds kort met tv kijken) Ik leer zinnige dingen. Zoals hoe je een fixed mindset en een growth mindset ten aanzien van een uitdaging kunt hebben. Een eenvoudige quote van Dai die me pakt: "als ik uitdagingen uit de weg blijf gaan, zal ik nooit groeien".

Angstzweet
De volgende middag besluit ik opnieuw naar het evenement te gaan, dat over twee avonden is uitgespreid. Helemaal aan het begin dit keer. Ik reserveer en betaal vooraf een maaltijd voor mij en mijn metgezel. En zal dus lang genoeg moeten blijven om deze te bestellen, afwachten en opeten. Opeten en wegwezen. Is dat nou zo leuk voor mijn maatje, de organisatoren, de andere gasten en mijzelf? Nadat ik mijn betaalbevestiging ontvangen heb, schiet de stress me door het lijf. Ik ruik de penetrante geur van angstzweet onder mijn oksels. 

Dashboard picknick feestje

Er was een zwaarbevochten diploma te vieren. En na zelf het afgelopen jaar nauwelijks verder te zijn geweest dan de polder en de revalidatie in Ridderkerk, snakte ik ernaar om dat elders te doen dan in eigen huis en haard. En bij voorkeur eens zonder zelf de culinaire honeurs waar te nemen.  

Horeca en alle andere voordehandliggende feest- en vermakelijkheden vallen sowieso af. En van geld betalen voor slecht afhaal eten word ik verre van blij. Dus verzon ik weer eens iets speciaals op die bewuste zaterdag, waarop het heel de dag niet zou stoppen met plenzen. 

We deden zonder scrupules inkopen bij de viswinkel en toerden met een auto vol gerookte paling (!), forel, makreel, mosselen, sushi, garnalensalade en een stokbrood naar de Maasvlakte voor een dashboard picknick. Alwaar we proostten met Spa Bubbels in champagneglazen en van al dat lekkers smulden met uitzicht vanaf De Punt over een wijds maar door motregen verneveld strand en woelige zee. Zo grauw als dit alles er op de foto uitziet, zo knus, gezellig en vrolijk hadden we het in werkelijkheid. Het op de valreep gescoorde appelgrijntje van de lokale bakker deelden we als toetje. Met als afsluiter een donkere, eindelijk droge strandwandeling met ijskoude skinnydip tot de knieeen.

Op de terugweg een lichtjesparade door de Botlek. Mijn hersens gaven inmiddels ook licht. Maar wat was het heerlijk om het weer eens zo uitgebreid gezellig gehad te hebben, om er even uit te zijn geweest en om de zee gezien, gevoeld en gesnoven te hebben. Voordat ik met de revalidatie bij Eye4Health startte, deed ik zoiets ook wel een keer of twee per jaar. Maar nu kon ik er toch al wel ontspannener, helderder, levendiger, comfortabeler en langer van genieten dan toen. Op naar Ridderkerk dus weer aankomende week.

Ps. het na effect was pittiger en langer dan gedacht. Maar toch zie ik duidelijke vooruitgang.

Schatten van de stilte

Zodra je de stroom aan prikkels (muziek, tv, telefoon, mensen, spullen, snoepen, afspraken, 'verplichtingen', to do lists, de hond, meditatie podcasts...) op stil zet, komt er (na enige tijdelijke intensivering van de innerlijke 'herrie') ruimte in je hoofd en in je lijf. Ruimte voor:

• de stem van je hart, je 'grote' verlangens
• jouw Inspiratie met een hoofdletter I, op het 'heilige' af, waar de allermooiste (levens)kunst uit voort komt, die anderen vervult met Vreugde met een hoofdletter V
• je intuitie, jouw persoonlijke kompas, dat het zoveel beter weet dan je ratio
• de behoeften (en grenzen) van je lichaam, voor echte vitaliteit
• de behoeften, en wonden, van je ziel
• nuance in je gedachten, het zien van de gevarieerde, subtielere realiteit, voorbij het snelle zwart en wit, en daarmee voor compassie, begrip en verbinding
• communicatie die dichter bij jezelf en de ander ligt en een diepere verbondenheid geeft
• het Grote Geluk en de Grote Schoonheid, van het waarnemen van de 'kleine' dingen
• de mystiek van het intens verbonden voelen met jezelf én de hele wereld 
• het ontmantelen van de illusies die jou gevangen houden in je eigen ratrace, mijlenver verwijderd van je geluk (stress is een vicieuze cirkel en houdt je er eindeloos in gevangen door gedachten die realistisch lijken, maar dit niet zijn, want ze redeneren vanuit gevaar dat er niet is, maar dat zie je niet meer in die overspannen staat)

Aangeboren vermogen
Je gevoel van levenskwaliteit neemt in die ruimte op alle terreinen toe, tot een tienvoud van wat de meesten van ons kennen. Ik durf te stellen dat de overgrote meerderheid van de mensen in Nederland dit niet kent. En niet weet wat ze missen. Want niemand heeft het ze geleerd. En in hun kindertijd is op allerlei mogelijke manieren, onbedoeld, onwetend, maar wel effectief, korte metten gemaakt met hun aangeboren vermogen om gelukkig te zijn. 

Maar velen kennen wel dat knagende gevoel van 'iets wezenlijks missen', die onbestemde leegte en ontevredenheid, die je eigenlijk niet zou moeten voelen, want je hebt toch alles?

Herstellerige zinnen

Na de Zalige zinnen en Zielige zinnen zijn er nu ook herstellerige zinnen

• Herstellen is... voor het eerst in vele jaren weer muziek (Bobby Womack, Aretha Franklin, Roberta Flack) opzetten en dansen, om bij elk nummer drie keer in tranen uit te barsten van ontlading en geluk, om zoiets, tja, voedends, waarvan je vergeten was dat je het miste.

• Herstellen is...... blijkbaar al zoveel minder door je beperking geleefd worden, dat je pardoes vergeet te vermelden dat ie er is (waar dat wel handig was geweest).

Een heftige kleurenwissel

Opeens komt er verdriet opzetten. Midden in de blijdschap om mijn zo gewenste, maar niet meer verwachte, herstel. Verdriet over de zwaarte van al die jaren. Verdriet dat ik al zo vaak gevoeld en geuit heb. Maar nu ik er niet meer midden in zit, komt er blijkbaar ruimte voor een andere gevoelslaag, die ik niet kan verwoorden. Of misschien is het meer een nieuwe ruimte voor de emotie om in te bewegen. Een nieuw stadium in verwerking.

Er ontstaat ook een nieuw perspectief op de hele situatie. Mijn eigen besef en erkenning van mijn kwetsbaarheid is altijd ruimhartig geweest. Maar toch, nu ik opkrabbel, al zoveel meer kan en ook nog steeds zoveel niet kan, oogt de miniemheid van wat ik al die tijd kon onvoorstelbaar. Nu de lijdensdruk verlicht wordt, zie ik van een afstandje nog duidelijker hoe groot hij was. Ik voel het minder, ik zie het beter.

De ontwikkeling en winst zijn enorm. Je zou verwachten dat ik deze dagen voortdurend op wolken loop, met elke stap vooruit die ik zet. Maar zo simpel is het niet. 

Het is -ook- een heftig veranderingsproces.

Nieuw... nieuw... nieuw...

Dinsdag: pittige neurovisuele training voor het eerst vanaf de hometrainer, met veel andere multitasking, daarna gerust, maar 's avonds nog een dik half uur schetsjes gemaakt.

Woensdag: 's ochtends anderhalf uur mozaiek gevoegd en 's middags nog een tijdje kleuren uitgezocht voor het volgende project.

Donderdag: 's ochtends ruim een uur (!) gekletst met de maatschappelijk werkster én 's middags nog met de kapster. 's avonds gerust maar ik voelde me niet heel slecht.

Vrijdag: bijna heel de dag gerust maar 's avonds twee uur geschreven op de computer.

En vanochtend heb ik ondanks klachten heel eigenwijs nog een uur geschreven. Want dat artikel over de neurovisuele training die mijn leven zo verandert, moest er nu echt uit. Waarna mijn hoofd heel hard protesteerde. Rusten, rusten, rusten dus. Echter, na twee uur voelde ik me weer zoveel beter, dat ik vrolijk op de fiets ben gestapt naar de Turkse slager in Alblasserdam. 

Dit is ongekend! Ik ben meteen even bij de Hema een agenda voor 2023 gaan kopen. Kiezen ging wel lastig met een toch wel moe hoofd. Maar voilá, de trainingen voor januari en februari staan er al in te shinen. Laat maar komen die toekomst, ik zie haar zeer rooskleurig tegemoet. The sky is the limit met de neurovisuele revalidatie van Eye4Health!

Neurovisuele revalidatie bij Eye4Health

Ik zou er een bank voor overvallen

(Tip: is dit onderwerp nieuw voor je, lees dan eerst de extra toelichting onderaan het artikel)
(Dit is een uitgebreid artikel)

Zoals ik al schreef, herstel ik, dankzij de neurovisuele revalidatietraining van Eye4Health. Dit is ongelofelijk. Na dertien jaar grotendeels leven als een kasplant, herstellen en (nog dieper) terugvallen, geen perspectief meer op echte verbetering, herstel ik. De verbeteringen zijn nu al geweldig. En ik ben nog lang niet klaar. Het is alsof ik genees van een ongeneeslijke ziekte (feitelijk is dat ook zo, want de reguliere geneeskunde heeft geen genezing voor hersenletsel, alleen maar revalidatie die feitelijk inhoud: ermee om leren gaan). In dit blog vertel ik hoe de training eruit ziet. 

De screening: het verlossende woord
In juni vorig jaar liet ik mijn neurovisuele functies screenen door de neuro optometrist van Eye4Health (onderdeel van Eye4Vision) in Ridderkerk. Het blijkt dat bij veel hersenletselpatienten (maar ook mensen met bijvoorbeeld ADD) deze functies verzwakt zijn, wat veel en soms ernstige problemen geeft op het gebied van prikkelverwerking, informatieverwerking, concentratie en de executieve functies van het brein, en daaruit voortvloeiend vermoeidheid en een breed scala aan lichamelijke, cognitieve en emotionele klachten. 

Ook bij mij bleek na allerlei ouderwetse en digitale testen het een en ander aan de hand. En ja, de training zou hier veel verbetering in brengen... Het moment dat Richard, de neuro optometrist dat zei, ging er zoveel door me heen. Honderd procent vertrouwen deed ik zijn advies niet, maar als het toch eens waar zou zijn? Zoals ook bij de schrijfster van het boek " Hersenschorsing" het geval was geweest. Ik moest het geloven.

Ik herstel!

De neurovisuele revalidatie training bij Eye4Health, die ik volg sinds juni 2021 en waarover ik binnenkort echt meer schrijf, werpt zijn vruchten af! Afgelopen zomer kon ik al wekelijks enkele uren per week mozaieken. En nu, eind oktober, kan ik al weer een paar extra uurtjes tekenen of schrijven. Ik heb voor het eerst in vele jaren met een vriendin een (heel klein en rustig) terrasje gedaan. En onderweg naar de therapie klets ik soms honderduit met mijn chauffeuse (en soms ook beter van niet). 

Ik fiets daarnaast, zonder gesloopt te worden, twee keer per week naar Alblasserdam voor mijn biologisch groentepakket en de Turkse slager. De Hema en kringloop zijn minder overweldigend dan voorheen. Een half uurtje onkruid wieden (vraagt veel focus van je brein) is in plaats van uitputtend nu bijna neutraal. Wandelen gaat energieker, net als de huishoudelijke karweitjes. Ik wordt steeds fitter wakker, stressbestendiger en ik kan beter tegen geluid. 

En, heel belangrijk, ik herstel sneller van een inspanning. De vele uren gedwongen rusten en niksen, zijn verminderd. Hoewel ik nog steeds heel beperkt ben, is mijn leven hierdoor enorm positief veranderd. Het is meer in beweging, en mijn dagen zijn meer gevuld. 

Mijn artistieke vuur laait hoog op. En moet zeer stevig getemd worden. Maar weer kunnen tekenen, mijn Grote Liefde, me daarin weer ontwikkelen, maakt me zo gelukkig.

Informatie en prikkels opnemen en verwerken (lezen, luisteren) gaat nog wel veel moeizamer dan expressie (schrijven, vertellen, tekenen). Ook gaat het opnemen van iets dat me erg raakt, boeit, of urgent is, makkelijker dan neutrale of saaie info. Mijn aandacht verschuiven van het een naar het ander (in een gesprek doe je niet anders), of aandacht verdelen, is ook nog zwaar. 

Maar daar wordt nog hard aan gewerkt! Het heeft alles te maken met een van de belangrijkste executieve functies van je brein, namelijk het kunnen sturen van je aandacht. Op een nieuwe test van mijn neuro optometrist scoorde ik onlangs schokkend laag. Aandacht, concentratie, wat een ingrijpend, alles beinvloedend vak apart is dat! Ook daarover later meer. 

Voor meer uitleg heb ik nu geen energie, maar deze fantastische ontwikkeling wilde ik toch alvast maar even melden. Ik ben zo blij!

(En ook zo verdrietig om mijn geluk niet met mijn Maatje te kunnen delen.)

Zalig in één zin

Hoewel onder aan de streep mijn situatie er niet een is om jaloers op te zijn, staan er wel degelijk dikke plussen op de balans. Ik denk dat deze door heel dit blog heen zichtbaar worden. Als tegenhanger van de zielige zinnen, vat ik af en toe in dit artikel soms mijn zaligheden nog eens even samen in één zalige zin. De nieuwste bovenaan.

Zielig in één zin

Soms mag je best even ronduit vertellen hoe moeilijk het is. Maar voor mijn, en ieders bestwil, niet langer dan één zin. Die zegt en helpt misschien wel meer dan een heel verhaal. Ik verzamel de zinnen in dit artikel. De nieuwste bovenaan.

De Kunst van onthechten

Een lange maar hoopgevende bespiegeling op gehechtheden loslaten, ofwel 'krimpen' in actuele termen, gebaseerd op mijn ervaringen van de afgelopen dertien jaar. 

Nietes welles

Ik kan nietes: mee helpen klussen.

Ik kan welles: een lekkere lasagne maken voor de klussers.

Zo ben ik er niet, maar hoor ik er toch een beetje, bij.

Avondnatuur

Avontuur is... hartje zomer, na een snikhete dag, om half tien 's avonds nog even in je eentje in de Boezem gaan zwemmen bij zonsondergang. De jeugd naar huis, heel het roze kleurende water tussen de gouden rietkragen voor je alleen. Alleen een handdoek mee, je jurk uitgooien, je in het lauwe laten glijden en je, al baantjes trekkend tussen de futen en waterlelies, The Queen Of The World voelen. En dat op vijf minuten fietsen van je huis. De enige footprint die ik achter laat is met mijn tenen in de smeuige, vette klei op de bodem. Zalig.

Terwijl ik samen met de zwaluwen onder de houten brug door zwem, kijken passerende fietsers verrast naar de vrouw in het water. Veertig plus, alleen, op dit tijdstip. Dat zie je hier niet. Het maakt mijn kick stiekem nog ietsje groter.

Keihartelijk begrensd

De eerste keer dat ik haar en passant sprak, vertelde ze dat ze net gescheiden was. Alleenstaande moeder nu. Haar kind nog maar om de week bij zich. De andere weken moederziel alleen. Groot verdriet welde op in haar ogen. Ik moest het gesprek afkappen. Mijn hersens konden het luisteren niet volhouden.

Bij de tweede ontmoeting vertelde ze dat ze nu ook in de ziektewet zat. En dat... Ik gaf aan dat ik opnieuw niet naar haar verhaal kon luisteren. Met grote spijt. Zij begreep dit.

Toen ik haar de vierde keer sprak, moest ze kwijt dat ze in grote financiele problemen zat. Waardoor precies weet ik niet. Want de volgende ochtend had ik mijn eigen peperdure revalidatietherapie waarvoor ik mijn energie moest sparen. Ik beeindigde weer het gesprek. Weliswaar na een spijtbetuiging, knuffel en bemoedigende woorden. Maar wat voelde het hard. "Wat rot voor je, succes, doei"?

Die vierde keer zag ik haar, omdat ik een bakje bij haar terug bracht. Een bakje waarin taart had gezeten, die ik bij de derde ontmoeting van haar gekregen had, als dank voor een maaltijd die ik voor haar gekookt had. De maaltijd had ik haar na de tweede ontmoeting aangeboden in een lief, bijzonder en inspirerend kaartje, dat aansloot bij iets wat ze gezegd had. Het had haar sterk ontroerd.

Ik heb mijn grenzen bewaakt. En mezelf noodzakelijke zelfzorg gegeven. Krachtig.

Zij voelt zich gehoord, ook al heb ik niet lang naar haar geluisterd. Ze voelt zich niet in de steek gelaten, ook al maakte ik drie keer een keiharde keuze.

Je kunt altijd iets doen. Als je echt wilt, is dat voelbaar, hoe klein ook het gebaar.

Natuurlijk heb ik gepiekerd of ik niet meer kon en moest doen. Maar daar heb ik kortemetten mee gemaakt. Het antwoord na beraad met mijn innerlijk kompas was in dit geval nee. Eerlijke zaak.

Ad: Twee maanden later realiseer ik me dat als je, zoals ik, óók nauwelijks over je eigen problemen, of over gezellige dingen met mensen praat (ook niet als je daar enorm behoefte aan hebt), simpelweg omdat je daar ook de energie niet voor hebt, dan toch echt wel een achterlijke gladiool bent, om je over bovenstaande situaties diep schuldig te voelen (wat ik stiekem soms toch ook wel doe).

Herstellen in een doodzieke wereld

Bij meerdere dierbaren is het crisis en ernstige ziekte.
In mijn omgeving zie ik vele grote problemen en ellende.
De Nederlandse maatschappij kampt met veel, enorme, belangrijke en fundamentele problemen die elk moment tot een crash en chaos van hier tot ginder lijken te zullen lijden.
Op wereldniveau is zoveel gaande, dat ik nauwelijks bevat hoeveel.
Dat alles onder de bijna (of helemaal?) existentiele dreiging van een klimaatcatastrofe (crisis is echt misleidend zwak en tijdelijk uitgedrukt).

En ondertussen herstel ikzelf op wonderlijke wijze. Na dertien jaar lijden en gevangenschap waar vrijwel niemand iets van begrijpt, krijg ik mijn leven terug (in de praktijk nog maar voor een heel klein deel, maar het voelt zoveel groter). 

Zoveel persoonlijk licht in zoveel omringende duisternis. Dit is lichtelijk desorienterend.

Er komt, na zo lang vervreemd te zijn geweest van de wereld, weer een beetje (voorzichtig!) ruimte voor die wereld, die echter extreem veranderd is t.o.v. de wereld die ik dertien jaar geleden achter me liet.

Misschien is dit wel gemakkelijker, dan, zelf 180 graden veranderd zijnde, terugkeren in een nauwelijks veranderde wereld.
Misschien is dealen met deze veranderende wereld voor mij ook wel gemakkelijker, doordat ik al zoveel losgelaten heb, al zoveel gerouwd heb. Ik denk het wel.

Maar pffff, it's big... it's damned big...

En ook weer niet. Als ik me niet laat meeslepen door wat te groot, ongrijpbaar en buiten mijn macht is. Als ik mijn wereld klein, realistisch en hier en nu hou. De liefde, de schoonheid, mijn veerkracht, mijn tempo, mijn waarden, mijn verbinding, mijn bezieling, mijn inspiratie, mijn intuitie, mijn integriteit, zijn er ook, vind ik steeds weer terug. En ik ben er zo dankbaar voor. 

Ik geef het aan mijn omgeving, op allerlei kleine manieren. En dat is, zolang ik nog zo hard aan het werken ben aan mijn herstel, genoeg. Ook al voelt dat vaak niet zo. Maar mijn voetafdruk is al minimaal. En activisme kan ik simpelweg niet aan. Het beste wat ik voor de wereld kan doen, is aansterken. 

Toch? Ik weet het gewoon niet. Want it's so damned big... 

Haas en kraai

Haas en kraai spelen samen in het weiland. Om beurten moeten ze elkaar bijhouden, terwijl de ander de moeilijkste bochten verzint. Kraai in de lucht. Haas op de grond. Nou ja... Haas maakt de malste bokkensprongen met een 'air time' waar geen einde aan lijkte te komen, als kraai opeens omhoog én achteruit vliegt. En kraai raakt de stompjes vers gemaaid gras als hij van links naar rechts zoeft in de ongeevenaarde haarspeldbochten van haas. Hij vliegt er bijna uit!

Nu rusten ze samen uit bij een hekje. Kraai erop en haas ernaast.

Ze zijn erg verschillend, haas en kraai. Maar wat kunnen ze spelen samen!

Haas met die enorme kangoeroe (kraai is ooit naar Australie gevlogen, dat ligt helemaal in Rotterdam Blijdorp) poten van hem, die een kraai gemakkelijk een lamme vleugel kunnen trappen (als hij hem weet te raken, ha!). Wat een snelheid kan hij daarmee bereiken en wat een krachtige sprongen. Zoiets mag dan volkomen nutteloos zijn. Wat moet je immers daar beneden, behalve op zijn tijd even iets iets eetbaars oppikken? Maar het is toch uiterst vermakelijk om naar te kijken en het heeft zelfs een heel pure schoonheid, vindt kraai. En van alle landdieren is er geen, waar kraai zijn vliegtechnieken zo effectief mee kan scherpen als met haas.

Haas op zijn beurt heeft ook veel waardering voor kraai. Ook al snapt hij niet wat kraai toch altijd daar in de lucht moet, waar niks is. Hier op de grond gebeurt het leven. Maar ja, als hij van die dunne staakjes als poten had, waar hij alleen maar wat op kon hipsen zonder meters te maken, zou hij het vast ook hogerop zoeken. En toegegeven, kraai is een ijskoude piloot. Geen bloedstollende buiteling is hem te gek. Het kost haas soms heel wat moeite om zijn lenige lijf tijdens een sprong de kant op te vouwen waar kraai heen vliegt. En ook nog perfect op vier poten te landen, zodat hij pijlsnel af kan zetten om nog nét vóór kraai bij de volgende molshoop te zijn. 

Ze zijn echt aan elkaar gewaagd, kraai en haas. In sommige trucs wint kraai bijna altijd. En met andere is haas kraai echt de baas. Kraai is het geheime wapen van haas in de verplichte competitie met de andere hazen. Doordat hij met kraai dingen traint waar de anderen niet eens over na willen denken. Die vinden kraai maar een opportunist die het hoog in zijn bol heeft, terwijl hij niet eens kan boksen. Maar haas houdt van zijn vriend. Stiekem meer dan van de rest. Kraai is de enige die hij nooit laat winnen. Omdat dat niet hoeft. Bovendien hoeft hij met kraai niet te boksen. Haas houdt helemaal niet van boksen.

Kraai weet wel dat haas soms moeite heeft met de hazenwereld. Ook al praten ze er nooit over. Kraai ziet veel. En kraai begrijpt veel, want kraai heeft veel van de wereld gezien. Haas op zijn beurt snapt niets van de verhalen van kraai. Hij kan zich niets voorstellen bij een dierentuin of een patatkraam. Hekken waar je niet onderdoor kunt? Dat kan toch helemaal niet? Hij snapt niet waarom kraai daar zo nodig naar toe moet. 

Kraai houdt zijn verhalen meestal voor zich. Alleen soms, als hij zelf iets belangrijks bedacht heeft, wil hij dat heel graag even hardop uitkramen. Dan moet het er gewoon uit. Zoals laatst. Zittend op het hek rolden de woorden uit zijn wijd geopende snavel, alsof ze heel lang in zijn strottehoofd hadden vastgezeten. Terwijl haas gezeten aan zijn kraaienpoten luisterde.

"Vroeger wist ik niet van de ontelbare mogelijkheden. Ik zat gevangen in de vanzelfsprekendheid van het ene dat mij verteld was. En ik kon frank en vrij verlangen naar het nieuwe en ruimere, zonder te weten waarom. En genieten van de momenten waarop dit verlangen vervuld werd.

Nu ik de oneindige mogelijkheid ken, voel ik mij soms gevangen in haar grenzeloze vrijheid en beperk mijzelf tot enkele opties. Ik kies, deels vrij en deels onvrij, om veel mogelijkheden ongebruikt te laten, zelfs al heb ik er tijd voor.

Ik doe misschien niets meer en niets minder dan vroeger. Maar het voelt anders. En het is anders. Omdat ik anders doe. En omdat dat anders tot stand gekomen is. Ik doe nu mijn eigen opties. Dat zijn andere opties dan die van vroeger. En ik heb ze kunnen kiezen. Maar ik weet niet of ik meer of minder vrij ben."

Nou, dat gaat haas veels te ver boven zijn lange oren. Maar hij luistert aandachtig en zegt dat hij het heel mooi vindt klinken. Dat vindt hij ook echt. Maar zelfs al zou hij een klein beetje liegen, dan nog zou dat heel anders zijn dan wanneer hij zijn medehazen laat winnen. Waarom weet hij niet. Maar dat vraagt hij zich ook niet af.

Kraai houdt daarom juist veel van haas. Haas weet precies wat het goede en het slechte is, zonder erover na te denken. Hijzelf kan het denken niet laten. En daar wordt alles zo ingewikkeld van! Soms is het net alsof zijn kop hem zo hoog mee de lucht inneemt, dat hij de weilanden niet meer kan zien. Alsof ze weg zijn en hij er niet naar terug kan. Dan wordt hij opeens doodsbang. Zijn radarsysteem werkt niet goed meer, waardoor vliegen niet gaat en al helemaal niet in wedstrijdjes met dartele hazen. Maar daar hoeft zijn vriend niets van te weten. Dan is hij een paar dagen weg, in die andere wereld, om vervolgens met nieuwe inspiratie én veel bravoure weer ten tonele te verschijnen. 

Ook al brengt al dat denken kraai niet letterlijk bij de waarheid, het brengt hem soms wel in de buurt van de waarheden die tussen de regels verscholen liggen. Zoals toen hij zijn allermooiste gedicht schreef (dat vond haas ook!) nadat hij naar een spreeuwenzwerm had zitten kijken:

Terwijl de zon de aarde kust
danst een zwarte vlaag van levenslust
als een schaduw door de lucht.
Duizend vogels in één vlucht

Tweeduizend vleugels, één beweging
waarin mijn blik betoverd mee ging
naar het land van gouden mist
waarin ik dwaalde tot ik wist

Dit is de ziel van moeder Nacht
die samensmelt met vader Dag
op het scherp van de schemer.
In het gekwetter klinkt hun lach

In gouden gloed ademt het zwart
gelijk het ritme van hun hart,
dijt uit, zwelt aan, stort neer, herrijst.
Zielzwerm, het levende bewijs

Kraai houdt misschien wel het meest van haas als die met zijn lange oren naar hem luistert. Wanneer kraai zo ongeremd zijn diepste gedachten of gedichten laat horen, die uit het niets in hem op lijken te komen, voelt hij zich alsof alle regenboogkleuren die in zijn zwarte verenkleed glanzen, gaan stralen alsof alle sterren aan de hemel hun licht erop flonkeren. 

Ook daar snapt haas niets van. Maar dat hoeft ook niet. Hij ziet aan kraai dat kraai dit moet doen. Als ze daarna maar samen kunnen spelen, hij en zijn ongedurige vriend. Hun spel krijgt vleugels, wanneer kraai zijn hart gelucht heeft. Of zijn ziel en zijn strot, zoals hij dat zelf graag noemt. In hun spel is het alsof ze zelf tussen de sterren en de regenboog vliegen! Dat vind kraai ook!

Plotseling vliegt kraai weg. Hij heeft in de verte een lekker hapje gezien. Haas volgt zijn vriend niet.  Kraai blijft nooit lang. 

Haas maakt nog even een paar hele hoge sprongen. Hij wordt altijd zo vrolijk van spelen met kraai. 

En wat werd ik vrolijk van het kijken naar deze twee dierenvrienden.

Gorillatrots

Terugkijkend op dit blog, op alles wat ik de afgelopen twee jaar heb meegemaakt, en op hoe ik dat gedaan heb...

...wat ben ik dan apetrots, nee, gorillatrots, op mezelf. 

Dat mag ook wel eens van jezelf gezegd worden.

Op een dag -na twaalf jaar- weet je het...

 ... je hebt een convergentie insufficientie (onder andere). En je kunt er iets aan doen.

Ik heb nooit scheel kunnen kijken. Wie had kunnen bedenken dat dit me ooit zoveel ellende zou geven? Nou, de neuro optometrist dus.

Vurrukkuluk

Halverwege mijn wandeling in de polder op een zalige voorjaarsdag, doe ik bij het gemaaltje langs de Boezem wat yoga oefeningen. Het water flonkert uitdagend terwijl ik op mijn gemakje op één been staand, mijn andere been alle kanten op buig. Nee, je krijgt me niet uit mijn evenwicht hoor, water. Dan zie ik, ondersteboven tussen mijn benen doorkijkend, een bergeend al rugcrawlend door de lucht flapperen. Ik wed dat dat jou ook niet dagelijks gebeurt! 

(Vorige week nog zag ik in de avondschemering een kerkuil fourageren boven het dijkje waar ik langs liep. Rustig vloog hij met zijn hartvormige gezicht en vierkante vleugels voorbij, onverstoorbaar zijn ding doend, zijnde: om de zoveel meter een kleine duikvlucht makend richting potentiele veldmuisjes en ander aaibaar gespuis. Geen hond, geen geklets, alleen met het landschap, de wolkenluchten, de weergoden en alle flora en fauna vriendjes, trouw elke dag. Dan zie je altijd vele mooie dingen en soms unieke.)

Maar dat terzijde. Even later in het mini bos (slechts twee voetbalvelden groot, maar het heeft alles wat mijn ziel minimaal nodig heeft) proeft mijn neus, in een gretige toenaderingspoging, de citroenhoning van de eerste bloeiende vlierbloesem. Het leven is vurrukkuluk. 

Eye opener

Nadat ik ons gesprekje in de auto halverwege afbrak (ik val mensen tegenwoordig zelfs beleefd maar beslist in de rede, midden in hun verhaal, zodra ik voel dat mijn hoofd het luisteren niet meer volhoudt):

A: Ik waardeer het erg dat jij je grens aangeeft, zodra het kletsen te veel wordt.

Ik: Het is tenslotte mijn eigen verantwoordelijkheid

A: Ja, maar daardoor kan ik gewoon lekker kletsen en mezelf zijn, zonder op te hoeven letten of ik jou niet overbelast.

Feesttent live bandjes muziek is fantastisch!

Als je er op flinke afstand, vanaf een eenzame polderweg, tussen de koeien en scheldende meerkoeten, onder een prachtig wijdse schemerlucht, naar luistert en stilletjes op mee swingt.

Door beperking niet minder, maar meer jezelf

In mijn vensterbank prijkt een hoge stapel favoriete boeken. Ook al lees ik nog maar zelden, omdat ik al snel hoofdpijn krijg.

Aan de kapstok in de hal hangt permanent een kleerhanger met elegant ruiten colbertje. Eronder staan een tikje excentrieke, bordeaux rode, lakleren laarsjes met hoge hakken en plateauzolen. Elke schoonmaakbeurt stof ik ze af. Want ik loop alleen nog maar op wandelschoenen en heb geen gelegenheden om me mooi voor aan te kleden.

Ik decoreer mijn huis met deze spullen, die een dierbaar aspect van mijn identiteit symboliseren. Ook al ziet mijn dagelijkse praktijk er tegenwoordig anders uit. De schoonheid van literatuur en vormgeving, hoort nog steeds bij me, ook al ben ik meer bezig met wandelen door baggerklei en erin wroeten in m'n tuin (wat beide overigens weer andere bronnen van evenzo grootse schoonheid zijn). 

Een heel enkele keer dof ik me voor de lol op naar de supermarkt. Maar ik snap niet meer dat ik ooit op die hakken heb willen lopen. Hoe fantastisch ik ze ook vind staan. 

Ik denk dat beiden belangrijk zijn als je omstandigheden veranderen: én zoeken naar nieuwe mogelijkheden én koesteren wat bij je hoort. 

Zo word je door een beperking niet minder jezelf, maar méér. We hebben immers allemáál zoveel meer in ons, dan we in ons korte leven van onszelf hebben kunnen leren kennen. 

Natuurlijk zijn er veel nieuwe dingen die niet bij je passen. Die schuif je weer terzijde. Maar er zijn er ook, die meer bij je blijken te passen dan je ooit had kunnen dromen. (En er zijn oude, vertrouwde dingen die achteraf helemaal niet zo goed bij je pasten).

Een week lang in dezelfde kleren en met slonshaar een tuinhekje opknappen, dat blijkt net zo 'echt ik' te zijn als kicken op een heel apart jasje. Heel veel rusten zal nooit mijn ding worden. Daar heb ik het desondanks mee te doen. Maar dat ik het druk maken over hoe ik eruit zie achter me heb gelaten, dát is dan weer de meest zaligmakende verandering aller tijden. Desondanks vind ik lippenstift leuker dan ooit, ook al draag ik nooit meer make up. En zou ik best weer eens nieuwe kleren of leuk haar willen hebben. Maar mijn zorgkosten zijn nu eenmaal torenhoog en ik ben (meestal) veel te blij dat ik ze kan betalen.

Als je altijd dacht dat je het ene was, is het aanvankelijk best lastig om het tegenovergestelde toe te laten. Onze cultuur leert ons te denken in termen van 'óf het een, óf het ander'. Toch zijn het juist de contradicties, die het gevoel van immense rijkdom en geluk blijken te geven. Je bent dan niet meer half, maar opeens completer jezelf dan je ooit voor mogelijk had gehouden. En hoewel die tegenstrijdigheden ook weer nieuwe worstelingen met zich mee brengen, is die heelheid het mooiste gevoel wat er bestaat.

Overigens geven die 'normale' spullen uit het begin van dit blogje wel een vertekend beeld aan anderen. En dat vind ik wel eens lastig. Want stiekem heb ik best wel veel behoefte aan begrip voor mijn gemis. Maar het houdt ook mezelf een beetje voor de gek. En de vreugde die me dat brengt, is me nog meer waard dan erkenning. 

Woedend... en dat moet

... over het steeds weer niet zelf kunnen
... over zo vaak een beroep moeten doen, mijn hand ophouden, ondergeschikt zijn
... over continu afhankelijk zijn voor de normaalste dingen
... over steeds moeten wegen of je hiervoor wel of geen hulp kunt vragen
... over steeds maar moeten afwachten of, wanneer en hoe iemand hulp geeft
... over zoveel helemaal niet kunnen doen, fixen, bemachtigen, omdat je nu eenmaal alleen voor de noodzakelijke dingen andermans hulp vraagt en niet voor het vele andere
... over rusten, rusten, rusten en me continu de tyfus moeten vervelen
... over nooit mee kunnen doen
... over alles kwijt zijn geraakt, zelfs de liefde
... over er niet voor mijn zieke moeder kunnen zijn en mijn familie moeten missen
... over al die leuke dingen niet kunnen doen
... over het geld niet hebben en ook nooit meer in staat zijn om dat te veranderen
... over zoveel moeten laten vanwege medische kosten die niet vergoed worden
... over steeds weer vastlopen, belemmerd, afgeremd, pijnlijk gestoord en verhinderd worden
... over telkens die confronatie met wat ik ooit kon en had, en anderen nog steeds kunnen en hebben
... over het totale, intens eenzaam makende ongegrip en onbenul van gezonde mensen (ook al is niemand iets kwalijk te nemen)
... over het, ondanks alle lieve hulp en steun, allemaal zelf en alleen moeten dragen

ZO RAZEND, WOEDEND, KWAAD. Uit frustratie, ontevredenheid, machteloosheid, wanhoop, zelfmedelijden, slachtofferschap. En uit levenslust, verlangen, kracht, potentie. Uit liefde!

Ja, dat is er ook.

En wáág het niet om me de positieve kant van de zaak voor te schotelen en alles wat ik wel heb. Dat is héél erg veel, dat weet ik donders goed en haarfijn, en daar ben ik ook meestal op gefocust. Meer dan menig ander. Dus shut the fuck up!

Maar dit mag er nu ook even zijn. MOET er ook zijn. IS er. En geef ik de ruimte. Mijn keuze. Mijn leven. Mijn verantwoordelijkheid. Als je er niet mee kunt dealen, jouw probleem. Val mij daar niet mee lastig door mijn woede te smoren met positieve psychologie geleuter.

(Ook al doe ik dat zelf ook bij anderen, want het is zooo moeilijk om te zijn met andermans pijn. Dus sorry, het is mijn probleem dat ik daar niet tegen kan. En ik begrijp het heel goed en weet dat je het goed met me voor hebt. Maar deze reactie had ik écht even nodig, sorry!)

Zo... dat is lekker zeg. Tezamen met de fysieke ontlading op mijn bank kussens (ooit heb ik een deur ingetrapt... ok, van boardkarton). Wat een ruimte in m'n buik, en aaaaaadem uit... 

Omgaan met de oorlog

De eerste week van de oorlog in Oekraine was ik hooggespannen, overprikkeld, uitgeput en verward over de vraag: hoe groot is dit? Hoewel niet bang. Ik checkte vaak de headlines en las een enkele alinea. Maar ik kon nauwelijks artikelen lezen en geen achtergrondprogramma's kijken. Het journaal kijken ging niet. Allemaal te grote hoeveelheden informatie die mijn hersens niet konden opnemen. Ook had ik niet genoeg energie om er met mensen over te praten. Ik was alleen, en kreeg niets mee van de reacties, emoties en visies van mijn medemens. 

Dat heeft het voordeel dat je niet wordt meegesleept door massahysterie en speculaties. 

Maar ik was zó geisoleerd in deze dreigende sfeer, dat ik me verdwaald en desolaat voelde. Alsof ik na een natuurramp als enige was overgebleven met nergens een mens te bekennen. Ik kon ook nauwelijks afleiding zoeken in andere activiteiten. Ik moest rusten en nog eens rusten in mijn bubble, terwijl ik heel de wereld eromheen heen in brand voelde staan.

Natuurlijk vond ik een oplossing. Weliswaar een digitale, maar in dit geval was dit toch een uitkomst. Ik plaatste op mijn eigen Facebook pagina de volgende vraag (met schroom, uit angst dat mijn kwetsbaarheid afstotelijk zou zijn, of mijn vraag om hulp voor mijzelf veroordeeld zou worden):

Om je heen gaan staan

Ondertussen heeft het staaltje #durftevragen enkele vrolijk kwispelende staartjes gekregen.

Chauffeuse A was in de wolken met mijn exotische gekokkerel. Maar haar man en kinderen koesteren toch echt een hartstochtelijke trouw aan aardappels, vlees en groenten. Dat maak ik ook met liefde. Maar A was dat echt een beetje beu. Nu fabriceer ik dus met enige regelmaat één extra portie van mijn zeer uiteenlopende maaltijden voor haar, die zij met veel gevoel voor avontuur oppeuzelt, terwijl haar gezin smult van Hollandse pot. Zelf heb ik er enorm lol in, om haar steeds weer nieuwe dingen te laten proeven uit het repetoire waar ik zelf zo verlekkerd van smikkel. Een typisch gevalletje win-win-win. 

Binnenkort draaien we de rollen om. Dat weet zij nog niet. Maar dan kook ik de aardappels, vlees en groenten voor haar familie en kan zij haar behoefte aan experimenteren botvieren. Waardoor ik me dan op mijn beurt weer graag laat verrassen.

Chauffeuse B kan helaas voor haar even niet van mijn kooksels genieten. Haar man doet dat ondertussen voor twee. "Ik had nooit gedacht dat iets wat zó smerig is, zó lekker kan zijn," aldus echtgenoot B over mijn onderhand populair te noemen kipsalon van gebakken aardappeltjes, extra salade en verse knoflooksaus. Deze held heeft in de lunchpauze van zijn werk mijn nieuwe schetsboek (na hart en nieren mijn belangrijkste lichaamsdeel) voor me opgepikt, waar ik anders serieus vijf-tien euro bezorgkosten voor had moeten neertellen. Die krijgt extra kaas de volgende keer.

De rit met chauffeuse C moest ik afzeggen vanwege een kleine quarantaine. Maar er ontstond ondertussen wel een levendig ruilhandeltje aan heerlijke zelfgemaakte zuurkool, overschotten verse gember, de prachtigste forsythiatakken (die zó geweldig staan tegen mijn nauwelijks blauwe muurtje) en proeverijen uit mijn pannen. Inmiddels heeft er alsnog een taxi-voor-een-prakkie plaatsgevonden, naar ieders grote tevredenheid. Er worden al plannen gemaakt voor moestuin uitwissselingen van de zomer.

Al deze grootse mini contactmomentjes geven me zo'n gevoel erbij te horen. En mijn grenzen worden zo vanzelfsprekend gerespecteerd. Ik heb me bij mijn mede seksegenoten eigenlijk nog nooit zo veilig en thuis gevoeld. Ik ben een beetje wars van de hele 'sisters' dweperij. Maar het is wel die solidariteit die ik hierbij voel.

Laatst hoorde ik de uitdrukking dat mensen 'om iemand heen zijn gaan staan'. Dat is precies wat ik ervaar met deze vrouwen. Het voelt zo bijzonder! Zonder medelijden, dat is zo fijn. Het is een kwestie van gunnen. En ik geloof dat we elkaar wel mogen. Maar we hebben ook gewoon meerwaarde voor elkaar. Tegelijk mag ik op hen terugvallen als dat nodig is. Zowel mijn kracht als mijn kwetsbaarheid worden me gegund. Hoe rijk kun je zijn? 

Een staaltje #durftevragen

Ik zit op de passagiersstoel van een auto, op weg naar mijn neuro-visuele revalidatietraining. Naast me aan het stuur zit een leeftijdsgenote die ik pas net ontmoet heb. We hebben tien minuten gekletst. Het klikte. En nu zwijgen we op mijn verzoek de rest van de rit. Om mijn energie te sparen voor de zware inspanning die zo komen gaat. Op de terugweg zullen we de hele weg geen woorden wisselen. Dan is mijn brein groggy van overbelasting.

Kleine ramp
Ik ben dolblij met haar. Het leek erop dat ik, toen ik mijn relatie beёindigde, mijn revalidatie moest pauzeren, omdat de WMO aanvraag voor vervoer tegenwind ondervond. Zo’n pauze zou me doen terugvallen, na een hels half jaar van opbouwen. Een kleine ramp. Zelf heb ik geen rijbewijs en met het OV gaan is te zwaar. Ik wilde mijn ex-partner hier, na twaalf jaar intensieve ondersteuning, niet meer mee belasten. En ik had geen andere opties (en achteraf gezien enorme schroom om de weinige mensen die ik wel 'ken', te vragen). Wat voel je je dan afgeschreven, als je zo klem loopt op zulk fundamenteel niveau. Was er nog wel plek voor mij in deze wereld?

Oproepje
Maar ik moest en zou naar die training, die mijn laatste hoop was op iets van herstel. En dus plaatste ik een #durftevragen oproep in de lokale Weggeefhoek op Facebook. Hiervoor moest ik een flinke drempel over. Maar wat moet, dat moet. Het scheelde dat op deze manier mensen geen nee hoefden te zeggen, alleen maar ja. En als tegenprestatie bood ik aan te koken. Binnen een kwartier had ik twee aanbiedingen om me te rijden. En er volgden nog veel meer lieve reacties. Mijn angstige gevoel van afhankelijkheid, isolement en beperking, sloeg om in gedragenheid, veiligheid en meetellen. Wat was dat bijzonder! Later volgden kracht en zelfvertrouwen.

Lastig zijn mag
Toen de WMO indicatie vervolgens helemaal mislukte, werd het een ander verhaal. Mensen vragen om structureel te helpen, is iets heel anders dan voor een keertje. Maar wat moet, dat moet. Ik benaderde met lood in mijn schoenen een kennis. Ze zei: “ja, dat wil ik graag voor je doen.” Wauw! Weer groeide mijn vertrouwen in mensen. Ik mag kwetsbaar zijn. En ik mag ‘lastig’ zijn. Het is niet eens lastig, want mensen vinden het fijn. Helpen geeft een ontzettend goed gevoel en je geeft ze die kans. Vragen en aannemen, zijn tegelijk ook geven. Mits je het helemaal doet vanuit je eigen integriteit en heel duidelijk en eerlijk bent naar jezelf en de ander.

Gelijkwaardig
Intussen vond de eerste rit plaats, waar ik dit stukje mee begon. Wat was het hartverwarmend om, zo helemaal oprecht aangepast aan mijn noden, gereden te worden naar dat wat zo ontzettend belangrijk voor me was. Ik voelde me zo gekoesterd en kon dat helemaal ontvangen. Een tikje onwennig, maar zonder schuldgevoel. En het zwijgen, wat best bezwaard voelde om te vragen, was voor geen van ons beiden een probleem. In tegendeel. Het was gewoon fijn.

Toen ik na afloop het aanbod kreeg om dit vaker te doen, was ik zo ontroerd en een beetje ontdaan van zoveel liefdaad. En ik kon het wederom aannemen. Het voelde kloppend. Natuurlijk hielp het dat ik voor haar gezin kookte. Met liefdadigheid aannemen is absoluut niets mis. Maar deze uitwisseling van iets wat ieder graag kan geven, voelt zo gelijkwaardig. En zo in mijn kracht. Dat is goud waard.

Neerwaartse kracht van hulpbehoevendheid
Want als iets me is opgevallen, dan is het wel de enorme neerwaartse kracht die uitgaat van afhankelijkheid en hulpbehoevendheid. Als je niet heel stevig in je schoenen staat, je eigenwaarde en zelfvertrouwen goed op peil hebt, en vaardigheden als assertiviteit en creativiteit hebt, blijft er in razendsnel tempo niets heel van dat zelfvertrouwen en die eigenwaarde. Noch van je vertrouwen in de wereld om je heen. Dat viel me heel erg op. Ondanks dat ik er niet in gezogen ben, was het zo dichtbij de rand wel heel voelbaar.

Blije gezichten
Gelukkig werd het nu uiteindelijk, na weliswaar een hoop hoofdpijn en stress, een mooie en verbindende ervaring met letterlijk allemaal blije gezichten, getuige de foto die ik kreeg opgestuurd van het gezin aan mijn dis. De opwaartse kracht is net zo sterk als de neerwaartse. Het is aan jezelf welke beweging je opstart. Al is het maar door hulp te vragen, als je niet weet hoe je dat moet doen.

Achtervang
Uiteindelijk kwam met veel passen en meten, en een dosis assertiviteit, de WMO indicatie toch van de grond. Dat was ook nodig, want wekelijks vrijwilligers inplannen vergt te veel. Geen achtervang hebben geeft te veel stress. Ik kan soms opeens veel, zoals je ziet, maar dat is wel op adrenaline, en dat moet niet structureel worden. 

Ik ben de gemeente dus heel dankbaar voor haar flexibiliteit en toewijding aan mijn oplossing, want de combinatie van mijn situatie en de regels is geen gemakkelijke. We doen het nu fifty-fifty. En dat voelt helemaal goed. Want ik zou de ritjes met mijn taxi chauffeuses niet meer willen missen. En voor mijn fameuze kipsalon komen inmiddels al verzoeknummertjes.

Vervolgartikel: Om je heen gaan staan

Bepaald niet afgeserveerd

Néé he… NIET - OOK - DAT - NOG! Dit kan ik er niet bij hebben. NIET NU!!!!!!!!!!

De gootsteen staat vol water waarin frisgroene stukjes sla vrolijk ronddrijven. Afvoer verstopt. Ik heb nog nooit een gootsteen ontstopt.

Mijn relatie is net voorbij na twaalf jaar. Er komen, naast alle emoties, duizend dingen op me af die ik moet regelen. Ik heb opeens geen taxichauffeur, klusjesman, boodschapje haler, en achtervang meer. Ik kan en doe veel zelf, maar door mijn beperking was ik stiekem ook zó afhankelijk van mijn partner. Dat valt nu pas goed op. Ik heb nauwelijks een netwerk om op terug te vallen.

Kracht terugvinden
Alles is zelf te leren, en op te lossen. Maar mijn kwetsbare brein trekt het niet om zoveel uit te zoeken en te regelen. En door mijn beperking zijn veel dingen drie keer zo ingewikkeld, terwijl mijn hoofd tien keer zo weinig doen kan. Dat gaat niet jongens. Dat gáát gewoon niet. Ik heb nu al knallende koppijn. Dat wordt weer dagenlang ziek zijn. Ik moet accuut rust nemen. Maar die afvoer, dat is eerste levensbehoefte!

De groene blaadjes zijn twee milimeter gezakt. Of toch niet.

En ik kan geen loodgieter laten komen want ik heb elke cent van mijn bijstand nodig om mijn speciale, laatste hoop zijnde revalidatietraining te betalen. Ik heb ook nog een nieuw energiecontract moeten afsluiten midden in de prijzengekte. 

Laatste redding
En ik moet vervoer regelen naar die training, want een pauze betekent terugval in dit stadium. Ik heb al twee weken moeten overslaan. Terwijl ik zo hard geknokt heb om iets op te bouwen het afgelopen half jaar. Stoppen is géén optie. Het is mijn laatste redding. Ik moet als de wiedeweerga door met die training. Maar die vergt al mijn energie. Dus dat vervoer dan, en die afvoer? Het is te veel allemaal!

Ik vis de slablaadjes uit het water.

Hoe ga ik het uberhaupt ooit redden in mijn eentje, met mijn beperking? Is dit hoe hulpbehoevend zijn is? Laat dan maar allemaal. Ik voel me zó hulpeloos. En wanhopig. En, het ergste: afgeschreven. Wat doe ik hier nog op deze aardkloot? Duizend jaar geleden was ik al lang achter gelaten door de kudde en gestorven. Een onbetrouwbare factor, zoals een manager me ooit noemde toen ik net ziek was. Ze had gewoon gelijk. Evolutionair afgeserveerd.

Wikihow
Een flinke huilbui later krabbel ik op en raadpleeg met bonzend hoofd toch maar de wikihow gootsteen ontstoppen.